LORE JOKOAK
Literatura eta batez ere poesia bultzatzeko egiten zen lehiaketak ziren lore-jokoak. Lehenengoak Okzitaniako Tolosan egin ziren, poesia probentzala bultzatzeko (1324). Nafarroako Luis III.ak, Frantziako XIV.a, "Akademia" titulua eman zienetik (1649), urtero egin izan dira. Katalunian XIV-XVI. mende bitartean antolatu ziren, baina XIX. mendean berpiztu eta Iberiar penintsula osora hedatu ziren. Lehen euskal Lore-jokoak Antoine Abbadia zientzialari eta filantropoak antolatu zituen Urruñan (1853). Lehen lehiaketa hau irregulartasunez betea egon zen eta Etxahunek, amorraturik, "Bi berset horiez" pieza gogoangarria idatzi zuen, Lore-jokoen epaile ziren apaizen azpijokoak eta plagioak agerian utziz.
Lehiaketara aurkeztutakoen artean obrarik onena festa-giroan hautatzen zen, kantuz ematen zen, hurrengo igandean Baionako prentsan ere argitaratzen zen, eta pilota-partidak eta ganadu feriak ere antolatzen ziren. Sari garrantzitsuak izaten zirenez lan asko aurkezten ziren. Lore-joko hauetan plazaratu ahal izan zituzten, besteak beste, Larraldek "Chorinoa Kayolan" eta Elizanburuk "Apexa eta lorea". Hamar urtez Urruñan antolatu ziren Lore-jokoak, 1864-76 bitartean Saran eta gero urtero lekuz aldatu zuten. Hegoaldean ospatutako lehenak Elizondokoak izan ziren (1879) eta Felipe Arrese Beitiak "Ama euskeriari azken agurrak" olerkiarekin lehen saria jaso zuen. Donostiako Lore-jokoak Jose Manterolaren ekimenez antolatu ziren (1882); literatur lehiaketaz aparte, musika- eta pintura-lehiaketak ere antolatzen ziren. Hegoaldeko lehiatzaileek ez zuten Iparraldekoen bukolismoa, foruen galtzea hurbil zeukaten eta gai politikoak eta historikoak erabili ohi zituzten batik bat.
Iparraldean hasieran eta Hegoaldean gero, Lore-jokoek ia mende erdia iraun zuten eta aurretik hila eta baztertua zegoen euskaltzaletasuna pizten lagundu zuten. Bertsolaritzatik olerkaritzarako bidea zabaldu zuten eta literaturaren aitzakian Pirineoetako bi aldeetako euskaldunen arteko harremanak estuagotu ziren.
AGATE DEUNA
Aintzaldun daigun Agate Deuna
bihar ba da Deuna Agate ( 2 makilkada )
etxe honetan zorion hutsa
betiko euko al dabe. ( 2 makilkada )
Deuna Agatena batzeko gatoz
aurte be igazko berberak
igaz lez hartu gagizuez ta
zabaldu zuen sakelak.
Opa dautsueguz osasuna ta
Jaungoikoaren eskerra ( 2 makilkada )
zuen bitartez txiro ta umilak
ez dabe izango beharra. ( 2 makilkada )
Orain ba goaz alde egitera
agur daitzuegu gogotik ( 2 makilkada )
Agate Deuna bitarte dala
ez eizue izan kalterik. ( 3 makilkada )
.................................
(Hiru makilkada)
Aintzaldun daigun Agate Deuna
bihar da ba Deun Agate.
(makilkada bi)
Etxe honetan zorion hutsa
betiko euko al dabe
(makilkada bi).
Agate deuna batzeko gatoz
bertako nesta-mutilak.
(makilkada bi)
Poztu zaitezen ate ondora
Abesten gatozenian.
(makilkada bi)
Orain bagoaz alde egitera
gure zereginetara.
(makilkada bi)
Agur urrengozartean eta
osasun onagaz bizi.
(hiru makilkada)
(1,2,3 eup! )
................................
(hiru makilkada)
AINTZALDU DAIGUN AGATE DEUNA
BIHAR DA BA DEUNA AGATE
(makilkada bi)
ETXE HONETAN ZORION HUTSA
BETIKO EUKO ALDABE
(makilkada bi)
DEUN AGATENA BATZEKO GATOZ
ITXARTUKO DANTZARIAK
(makilkada bi)
BIHOTZEZ HARTU GAGIZUZ ETA
ZABALDU ZUEN SAKELAK
(makilkada bi)
ORAIN BA GOAZ ALDE EGITERA
AGUR DAUTZOGU GOGOTIK
(makilkada bi)
AGATE DEUNA BITARTE DALA
EZ DOZU IZANGO KALTERIK
(hiru makilkada)
EUP
bihar ba da Deuna Agate ( 2 makilkada )
etxe honetan zorion hutsa
betiko euko al dabe. ( 2 makilkada )
Deuna Agatena batzeko gatoz
aurte be igazko berberak
igaz lez hartu gagizuez ta
zabaldu zuen sakelak.
Opa dautsueguz osasuna ta
Jaungoikoaren eskerra ( 2 makilkada )
zuen bitartez txiro ta umilak
ez dabe izango beharra. ( 2 makilkada )
Orain ba goaz alde egitera
agur daitzuegu gogotik ( 2 makilkada )
Agate Deuna bitarte dala
ez eizue izan kalterik. ( 3 makilkada )
.................................
(Hiru makilkada)
Aintzaldun daigun Agate Deuna
bihar da ba Deun Agate.
(makilkada bi)
Etxe honetan zorion hutsa
betiko euko al dabe
(makilkada bi).
Agate deuna batzeko gatoz
bertako nesta-mutilak.
(makilkada bi)
Poztu zaitezen ate ondora
Abesten gatozenian.
(makilkada bi)
Orain bagoaz alde egitera
gure zereginetara.
(makilkada bi)
Agur urrengozartean eta
osasun onagaz bizi.
(hiru makilkada)
(1,2,3 eup! )
................................
(hiru makilkada)
AINTZALDU DAIGUN AGATE DEUNA
BIHAR DA BA DEUNA AGATE
(makilkada bi)
ETXE HONETAN ZORION HUTSA
BETIKO EUKO ALDABE
(makilkada bi)
DEUN AGATENA BATZEKO GATOZ
ITXARTUKO DANTZARIAK
(makilkada bi)
BIHOTZEZ HARTU GAGIZUZ ETA
ZABALDU ZUEN SAKELAK
(makilkada bi)
ORAIN BA GOAZ ALDE EGITERA
AGUR DAUTZOGU GOGOTIK
(makilkada bi)
AGATE DEUNA BITARTE DALA
EZ DOZU IZANGO KALTERIK
(hiru makilkada)
EUP
Maialen Lujanbioren omenezko platera prestatu du Argiñanok
Odolkiz betetako patata batzuei Delicias Lujanbio izena jarri dio Karlos Argiñano sukaldariak. Espainiako Estatuan %18,2ko jarraipena duen programan Bertso Txapelketa Nagusia aipatu zuen : "hamabost mila lagun zortzi edo bederatzi orduz isilik eta errespetuan" egon zirela saioa entzuten.
Osagaiak (4 pertsonarentzako):
2 odoloste
6 patata
tipula 1
sagar 1
10 pikillo piper
ura
olioa
gatza
perrexila
Osagaiak (4 pertsonarentzako):
2 odoloste
6 patata
tipula 1
sagar 1
10 pikillo piper
ura
olioa
gatza
perrexila
Nola egin
Patatak zuritu, zatitu eta egosi irakiten ari den ur gazian. 15-20 minutuz prestatu, tapa jarrita. Kendu ura eta pasapuretik pasa. Olio pixka bat gehitu.
Barrukoa egiteko: txikitu tipula eta jarri zartaginean. Sagarra zuritu, bihotza kendu, dadotan moztu eta tipularekin batera jarri. Kendu azala odolosteari eta gehitu aurreko bi osagaiei.
Jarri pure pixka bat trapu heze batean eta eman habia itxura. Betetzeko prestatutakoa sartu eta pure gehiago jarri gainean. Itxura borobila eman eta arrautzaren gorringoz margotu. Sartu labean 6-8 minutu 220ºC-tan.
Piper saltsa egiteko: Lapiko batean piperrak egin olio apur batekin. Gehitu irina eta nahastu. Ur hotzez estali eta prestatu 10-15 minutuz. Irabiatu.
Kendu azala beste odolosteari, moztu zatitan eta frijitu.
Patata deliziak jarri, odoloste zati bana jarri bere gainean eta platera piper saltsarekin eta perrexilarekin apaindu.
GERRATEKO OGIA
Parvana hamaika urteko neska da, eta Kabulen bizi da, Afganistango hiriburuan, talibanen gobernuaren garaian. Neskaren aita atxilotzen dutenean, bere familiak (bizitzeko baliabiderik gabe), halabeharrezko irtenbidea bilatuko du: neska izateagatik, Parvanak debekatua du dirua irabaztea eta, horregatik, mutil bihurtu beharko du. Gerrateko ogia liburu gogorra eta errealista da, eta gizatasunez eta indarrez hitz egiten du bizitzaz, familiaz, adiskidetasunaz, intolerantziaz eta gerraz.
Gerrateko ogia
Idazlea: Deborh Ellis
Itzultzailea: Aitor Arana
AMESLARI Bilduma
ISBN - 84-8325-738-6
Kodigoa: 75803
Euskara: Batua
Adina: 12 urtetik aurrera
Azaleko argazkia: EFE agentzia
Bildumaren diseinua: Manuel Estrada
Lege gordailua: BI-2586-03
NAHIAGO NUKE MUTILA BANITZ
Sexuaz jakin nahi zenuen eta galdetzeak lotsa ematen zizun ia guztia. Júlia kokoteraino dago hilekoaren tripako minekin, eta behin baino gehiagotan desiatu izan du mutil bihurtzea. Egun batez, Hilekoaren Maitagarria agertuko zaio bere desioa errealitate bihurtzeko. Maitagarriak Bis Zikloa eskainiko dio: hurrengo hilekora arte ezohiko boterea izango du neska edo mutila izateko, gogoak emandakoaren arabera. Gero erabaki egin beharko du neska jarraitu ala mutil bihurtu nahi duen. Tarte horretan Júliak primeran pasatuko du, eta gauza pila bat ikasiko du sexualitatearen eta pertsonen arteko harremanen inguruan.
Nahiago nuke mutila banintz!
David Duran.
Itzulpena:
Gerardo Markuleta
--------------------------------------------------------------------------------
Orr: 192
Urtea: 1999
Marrazkilaria: Asun Balzola
Saila: Auskalo Bumeran
ISBN: 978-84-7568-770-4
Salneurria: 12,35 €
ZORIONAK MAIALEN !!
2009/12/14
Maialen Lujanbioren agur bertsoa
... historiako lehen emakume txapelduna
Gogoratzen naiz
lehengo amonen
zapi gaineko gobaraz
gogoratzen naiz
lehengo amonaz
gaurko amaz ta alabaz
Joxei ta zuei
mila zorion
mirezmenaren zirraraz
amaituko dut
txapel zati bat
zuek guztiontzat lagaz
Gure bidea ez da erreza
bete legez, juizioz, trabaz
Euskal Herriko lau ertzetara
itzuliko gara gabaz
eta hemen bildu dan indarraz
grinaz eta poz taupadaz
herri hau sortzen segi dezagun
euskaratik ta euskaraz
Maialen Lujanbioren agur bertsoa
... historiako lehen emakume txapelduna
Gogoratzen naiz
lehengo amonen
zapi gaineko gobaraz
gogoratzen naiz
lehengo amonaz
gaurko amaz ta alabaz
Joxei ta zuei
mila zorion
mirezmenaren zirraraz
amaituko dut
txapel zati bat
zuek guztiontzat lagaz
Gure bidea ez da erreza
bete legez, juizioz, trabaz
Euskal Herriko lau ertzetara
itzuliko gara gabaz
eta hemen bildu dan indarraz
grinaz eta poz taupadaz
herri hau sortzen segi dezagun
euskaratik ta euskaraz
Suscribirse a:
Entradas (Atom)